Ο Σακχαρώδης Διαβήτης είναι ένα χρόνιο μεταβολικό νόσημα που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ο ανθρώπινος οργανισμός μετατρέπει τα τρόφιμα σε ενέργεια.
Η βασική κατηγοριοποίηση του είναι ο τύπος I και ο τύπος II και η σχέση τους με την διατροφή είναι άμεση και αλληλοεξαρτώμενη.
Διαβήτης τύπου Ι
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου Ι είναι μία χρόνια, αυτοάνοση πάθηση, κατά την οποία τα β- κύτταρα του παγκρέατος αδυνατούν να παράγουν την ινσουλίνη που χρειάζεται ο οργανισμός.
Η ινσουλίνη παράγεται από το πάγκρεας. Πρόκειται για ορμόνη με σημαντικό ρόλο στον μεταβολισμό των σακχάρων και την ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα. Η συγκεκριμένη ουσία επιτρέπει στο σώμα να διατηρεί τα επίπεδα γλυκόζης σταθερά, αποτρέποντας επεισόδια υπερ- ή υπογλυκαιμίας.
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου Ι μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Συνήθως όμως εμφανίζεται από 4 ετών μέχρι και την εφηβεία.
Αίτια του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου Ι
Τα αίτια του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου Ι φαίνεται να είναι ένας συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως είναι οι ιοί ή διάφορα χημικά που καταστρέφουν τα κύτταρα.
Τα παιδιά διαβητικών ανθρώπων είναι επίσης πιο πιθανό να αναπτύξουν Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου Ι.
Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου Ι και συμπτώματα
Σε κάθε άτομο μπορεί να εμφανιστούν διαφορετικά συμπτώματα, αλλά τα πιο συνηθισμένα αφορούν τα εξής:
- Πολυδιψία και πολυουρία
- Πολυφαγία που συχνά συνοδεύεται από απώλεια βάρους
- Θολή όραση, αδυναμία-κόπωση, επίμονη ναυτία και εμετός
- Κοιλιακό άλγος και κράμπες
- Διαταραχές διάθεσης / ευερεθιστότητα και συχνές λοιμώξεις
Διάγνωση του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου Ι
Για να διαγνωστεί ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου Ι πραγματοποιείται ένας συνδυασμός κλινικών εξετάσεων και λήψης ιατρικού ιστορικού.
Πιο εξειδικευμένες διαγνωστικές εξετάσεις είναι ο έλεγχος του σακχάρου αίματος, της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HgbAΙc) καθώς και του C-πεπτίδιου αίματος. Επίσης, πραγματοποιείται γενική εξέταση ούρων και των κετόνων του αίματος/ ούρων.
Ακόμη, γίνεται έλεγχος για συννοσηρότητα με άλλα αυτοάνοσα νοσήματα όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto και η κοιλιοκάκη.
Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου I και διαχείριση
Τα πλάνο θεραπείας σε κάθε διάγνωση Σακχαρώδη Διαβήτη περιλαμβάνει καθημερινές ενέσεις ινσουλίνης ή χορήγηση ινσουλίνης με αντλία, στην ποσότητα που θα χρειαζόταν φυσιολογικά ο οργανισμός, αν το πάγκρεας λειτουργούσε κανονικά.
Η επιλογή μεθόδου είναι καίριας σημασίας για τη διαχείριση της κατάστασης, καθώς συνήθως οι ασθενείς είναι μικρά παιδιά. Έτσι, μεγάλο ρόλο παίζει και η εξατομικευμένη εκπαίδευση του ατόμου αλλά και του κοινωνικού περίγυρου από εξειδικευμένη ομάδα, ώστε να διαμορφωθεί το καλύτερο πλάνο για τη διαχείριση στο σπίτι.
Η αρχική εκπαίδευση πρέπει να αφορά την παρακολούθηση της τιμής της γλυκόζης αίματος, τις τεχνικές των ενέσεων ινσουλίνης και την εκπαίδευση στον αυτοέλεγχο για τη διαχείριση των υπογλυκαιμιών.
Η αναγκαία ποσότητα ινσουλίνης καθορίζεται πάντα από τον υπεύθυνο ιατρό ώστε να επιτυγχάνονται οι γλυκαιμικοί έλεγχοι.
Διαβήτης τύπου ΙΙ
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ είναι επίσης διαταραχή του μεταβολισμού και αποτέλεσμα της αναποτελεσματικής χρήσης ινσουλίνης από τα β-κύτταρα του παγκρέατος.
Από τα άτομα με Διαβήτη, τα περισσότερα έχουν Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ. Ο συγκεκριμένος τύπος είναι περισσότερο αποτέλεσμα των μη υγιεινών συνηθειών του ατόμου. Συνήθως της κακής διατροφής που έχει ως συνέπεια το αυξημένο σωματικό βάρος, και της έλλειψης σωματικής δραστηριότητας.
Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ και συμπτώματα
Τα συμπτώματα στον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ είναι παρόμοια με αυτά του διαβήτη τύπου Ι.
Συχνά είναι λιγότερο έντονα με αποτέλεσμα να υπάρχει πιθανή καθυστέρηση της διάγνωσης και να είναι αυξημένη η πιθανότητα να έχουν ήδη εμφανιστεί επιπλοκές. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν τα εξής:
- Πολυδιψία και πολυουρία
- Αδυναμία / κόπωση και θολή όραση
- Συχνές λοιμώξεις και αργή επούλωση των πληγών
Διάγνωση του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ
Η διάγνωση του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ γίνεται με διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με την περίπτωση. Οι πιο συχνοί τρόπο είναι οι εξείς:
Τεστ σακχάρου αίματος νηστείας
Μέτρηση του σακχάρου μετά από αποχή από το φαγητό για 8 ώρες.
Μέτρηση γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης A1c (HbA1c)
Η μέτρηση αυτή δεν απαιτεί αποχή από το φαγητό. Δείχνει το μέσο επίπεδο σακχάρου στο αίμα τους τελευταίους 2 με 3 μήνες.
Τεστ ανοχής γλυκόζης
Η μέτρηση απαιτεί αποχή από το φαγητό για 10 ώρες. Έπειτα γίνεται μέτρηση σακχάρου του αίματος πριν και 2 ώρες μετά την κατανάλωση ενός υγρού με ζάχαρη.
Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ και διαχείριση
Η διαχείριση του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ περιλαμβάνει κυρίως αλλαγές στον τρόπο ζωής των ασθενών.
Οι αλλαγές αυτές βασίζονται σε μια πιο υγιεινή διατροφή, στη διατήρηση ή την απώλεια σωματικού βάρους όταν αυτό είναι αναγκαίο, καθώς και στην καθημερινή σωματική άσκηση.
Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί και λήψη φαρμακευτικής αγωγής. Η αγωγή μπορεί να περιοριστεί σε χάπια ή σε προχωρημένα στάδια, λήψη ινσουλίνης. Η θεραπεία του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ προσαρμόζεται ανάλογα με την περίπτωση υπό την καθοδήγηση του υπεύθυνου ιατρού.
Διατροφή και Σακχαρώδης Διαβήτης
Μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή και η συστηματική φυσική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους, αλλά και στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων του σακχάρου του αίματος.
Στον Σακχαρώδη Διαβήτη δεν αποκλείονται τροφές ή ομάδες τροφίμων, εκτός αν υπάρχει ταυτόχρονα και κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας. Διαφορετικά το άτομο θα πρέπει να προσέξει απλώς τη συχνότητα και την ποσότητα των γευμάτων του, ώστε να αποφεύγονται μεγάλα σκαμπανεβάσματα στο σάκχαρο του αίματος.
Γενικά προτείνονται 3 κυρίως γεύματα και 1-2 ενδιάμεσα θρεπτικά σνακ.
Σωματικό βάρος
Σε υπέρβαρους ή παχύσαρκους ασθενείς στοχεύεται η απώλεια βάρους, τουλάχιστον 5% του αρχικού, σε συνδυασμό με σωματική δραστηριότητα.
Το φυσιολογικό βάρος θα πρέπει να επιτευχθεί με ένα εξατομικευμένο πλάνο που θα σχεδιάσει ένας εξειδικευμένος Διαιτολόγος ανάλογα με τις ατομικές ανάγκες του διαβητικού ασθενή.
Σακχαρώδης Διαβήτης και Υδατάνθρακες
Οι υδατάνθρακες θα πρέπει να είναι ομοιόμορφα μοιρασμένοι σε όλα τα γεύματα. Αφορούν το άμυλο, τις φυτικές ίνες και τα ελεύθερα σάκχαρα.
Οι τροφές με αυξημένη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες είναι τα προϊόντα ολικής άλεσης, τα όσπρια, τα φρούτα και τα λαχανικά. Τα τρόφιμα αυτά λόγω επιβραδύνουν τη γαστρική κένωση, με αποτέλεσμα οι υδατάνθρακες να απορροφώνται και να διασπώνται πιο αργά, προκαλώντας έτσι αργή και σταδιακή αύξηση του σακχάρου στο αίμα.
Επίσης, προκαλούν καλύτερο κορεσμό και κατά συνέπεια καλύτερη διαχείριση των θερμίδων και της πείνας, βοηθώντας έτσι τα άτομα να διατηρήσουν ένα υγιές σωματικό βάρος.
Τα απλά σάκχαρα βρίσκονται στη ζάχαρη, το μέλι, τις καραμέλες, τα γλυκά και τους χυμούς των φρούτων. Αυξάνουν απότομα τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, κάτι το οποίο μπορεί να προκαλέσει υπεργλυκαιμία. Αυτή η απότομη αύξηση σημαίνει και την απότομη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, προκαλώντας έντονο αίσθημα πείνας. Παρόλα αυτά, δεν είναι αναγκαία η πλήρης απαγόρευση της ζάχαρης, αλλά ο περιορισμός της.
Γενικά η τιμή του μεταγευματικού σακχάρου στο αίμα επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι η ποσότητα των υδατανθράκων που περιέχονται στο γεύμα, ο τρόπος μαγειρέματος και επεξεργασίας, τον τύπο του αμύλου και την παρουσία ή μη, άλλων θρεπτικών συστατικών.
Πρωτεΐνες και Σακχαρώδης Διαβήτης
Σε ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη, καλό είναι να δίνεται βάση στις πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας.
Πρόκειται για πρωτεΐνες που προέρχονται από ζωικές πηγές όπως είναι το άπαχο λευκό κρέας, το κόκκινο κρέας, τα λιπαρά ψάρια, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα τυριά.
Καλό είναι το κόκκινο κρέας να περιορίζεται στη 1 φορά την εβδομάδα, λευκό κρέας 1-2 φορές την εβδομάδα, τα λιπαρά ψάρια 1-2 φορές την εβδομάδα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα να είναι χαμηλών λιπαρών και τα τυριά να είναι επίσης χαμηλών λιπαρών και χαμηλής περιεκτικότητας σε αλάτι.
Σακχαρώδης Διαβήτης και Λιπαρά
Τα λιπαρά που πρέπει ένα διαβητικό άτομο να εντάξει στη διατροφή του πρέπει να είναι τα λεγόμενα καλά λιπαρά, τα οποία βρίσκονται στο ελαιόλαδο, τα λιπαρά ψάρια, τους ανάλατους ξηρούς καρπούς, το αβοκάντο, τα προϊόντα χαμηλών λιπαρών και τα άπαχα κρέατα.
Πηγές κορεσμένων λιπαρών πρέπει να αποφεύγονται. Αυτές είναι το βούτυρο, οι κρέμες γάλακτος, τα σφολιατοειδή, το fast-food και τα γλυκά. Προτιμότερο είναι το μαγείρεμα στον φούρνο ή στον ατμό και όχι στο τηγάνι.
Σακχαρώδης Διαβήτης και Γλυκαντικά
Τα γλυκαντικά αποτελούν έναν εύκολο τρόπο για αποφυγή της ζάχαρης στα άτομα με Διαβήτη, καθώς δεν έχουν θερμίδες και δεν επηρεάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μεταγευματικά.
Τα πιο κοινά γλυκαντικά είναι η στέβια και τα παράγωγά της, η σακχαρίνη, η σουκραλόζη, η ασπαρτάμη, η ακεσουλφάμη κ.α. Φυσικά η κατανάλωσή τους θα πρέπει να περιορίζεται εντός των ασφαλών ποσοτήτων όπως αυτές έχουν εγκριθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Σακχαρώδης Διαβήτης και Αλκοόλ
Η προτεινόμενη κατανάλωση αλκοόλ είναι στις 2 μονάδες ημερησίως για άντρες και γυναίκες. Αυτό μεταφράζεται σε 500ml μπύρας, 20ml κρασιού και 60ml από οποιοδήποτε βαρύ αλκοολούχο ποτό.
Το αλκοόλ έχει την ιδιότητα να μειώνει τις τιμές του σακχάρου στο αίμα ακόμα και αρκετές ώρες μετά την κατανάλωση του και είναι πιθανό να προκαλέσει υπογλυκαιμία. Από την άλλη μεριά, μεγάλη προσοχή χρειάζεται στα ποτά που περιέχουν μέσα χυμούς ή αναψυκτικά με ζάχαρη, αυξάνοντας έτσι απότομα τις τιμές του σακχάρου και προκαλώντας πιθανώς υπεργλυκαιμία.
Γι’ αυτό καλό είναι τα άτομα με Διαβήτη να συνοδεύουν το ποτό με ένα σνακ για να αποτρέψουν ανεπιθύμητα σκαμπανεβάσματα στη γλυκόζη του αίματος.
Σακχαρώδης Διαβήτης και επιστημονική διατροφική υποστήριξη από το Nutriwellness
Έχετε διαγνωστεί με Σακχαρώδη Διαβήτη ή θέλετε να υιοθετήσετε μια ισορροπημένη διατροφή για να θωρακίσετε την υγεία σας;
Μπορώ να σας βοηθήσω! Είμαι Διαιτολόγος στην Θεσσαλονίκη με πολυετή εμπειρία σε περιστατικά που αφορούν την συγκεκριμένη πάθηση και έχω την δυνατότητα να σας υποστηρίξω δια ζώσης η διαδικτυακά.
Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου με οποιονδήποτε από τους ακόλουθους τρόπους επιθυμείτε για να προγραμματίσετε μια συνεδρία:
- τηλεφωνήστε στο 2313089389
- συμπληρώστε την φόρμα επικοινωνίας
- στείλτε email στο info@nutriwellness.gr
