Η αφυδάτωση είναι μία κατάσταση κατά την οποία η πρόσληψη νερού δεν επαρκεί ώστε να αντικαταστήσει το νερό που χάνεται από διάφορες βιολογικές διεργασίες του οργανισμού.
Ανάλογα την απώλεια των υγρών, μπορεί να είναι ήπια, μέτρια ή σοβαρή και μπορεί να είναι επικίνδυνη για τη ζωή.
Γιατί προκαλείται η αφυδάτωση
Διάφορες αιτίες μπορούν να προκαλέσουν αφυδάτωση. Οι βασικότερες είναι:
Μείωση πρόσληψης νερού
Μπορεί να παρατηρηθεί λόγω μειωμένης κατανάλωσης νερού και υγρών λόγω φόρτου εργασίας, δύσκολης πρόσβασης σε νερό, μειωμένης ικανότητας κατάποσης κ.α.
Αυξημένη απώλεια νερού
Μπορεί να παρατηρηθεί αφυδάτωση λόγω αυξημένης θερμοκρασίας στο περιβάλλον, κατά τη διάρκεια παρατεταμένης σωματικής άσκησης, λόγω παραμονής ενός ατόμου σε μεγάλα υψόμετρα, κατά τη χρήση φαρμακευτικής αγωγής και σε καταστάσεις ασθένειας που προκαλείται διάρροια ή εμετός.
Ασθένειες
Αφυδάτωση μπορεί να προκληθεί από μεγάλη συσσώρευση υγρών σε καταστάσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, τα εγκαύματα, η παγκρεατίτιδα, ο ασκίτης και ο ειλεός.
Συμπτώματα αφυδάτωσης
Ανάλογα με το πόσο σοβαρή είναι η αφυδάτωση μπορεί να παρατηρηθούν διάφορα συμπτώματα.
Ήπια αφυδάτωση
Στην ήπια αφυδάτωση μπορεί να εμφανιστεί πονοκέφαλος, κούραση/κόπωση καθώς και ζάλη.
Δυσάρεστη αναπνοή
Το σάλιο έχει αντιβακτηριακές ιδιότητες, γι’ αυτό σε περιπτώσεις αφυδάτωσης που μειώνεται αυξάνεται ο αριθμός των βακτηρίων του στόματος.
Αίσθημα πείνας
Λόγω της αφυδάτωσης, οι μεταβολικές διαδικασίες του σώματος υπολειτουργούν με αποτέλεσμα να υπάρχει αίσθημα πείνας και ιδίως για γλυκές τροφές, πλούσιες σε υδατάνθρακες.
Υψηλοί καρδιακοί ρυθμοί
Κατά την αφυδάτωση ο όγκος του αίματος μειώνεται με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι χτύποι της καρδιάς.
Επιπρόσθετα, ως συμπτώματα αφυδάτωσης παρατηρούνται όλα τα παρακάτω:
- Απώλεια όρεξης
- Κράμπες / πρησμένα άκρα και ξηρό δέρμα
- Δυσκοιλιότητα
- Κίτρινο χρώμα στα ούρα
Βαριά αφυδάτωση
Η αφυδάτωση ήπιας μορφής είναι πιο συνηθισμένη και λιγότερο σοβαρή. Υπάρχουν καταστάσεις όμως που μπορεί να είναι έως και απειλητική ζωή και εκδηλώνεται με πιο έντονα συμπτώματα.
Αυτά είναι:
- Δύσοσμα ούρα με σκούρο, έντονο κίτρινο χρώμα, ή αδυναμία ούρησης
- Έντονα ξηρό και χαλαρό δέρμα
- Παρατεταμένο αίσθημα ζαλάδας
- Γρήγορη και βαριά αναπνοή
- Μεγάλη κόπωση / έλλειψη ενέργειας / έντονη υπνηλία
- Σύγχυση και ευερεθιστότητα
- Λιποθυμία
- Απώλεια ικανότητας εφίδρωσης
- Πυρετός και ρίγος χωρίς ασθένεια
Πόσο νερό πρέπει να πίνουμε για να μην πάθουμε αφυδάτωση
Ειδικά την περίοδο του καλοκαιριού με την έντονη εφίδρωση και την αύξηση της θερμοκρασίας, οι απώλειες υγρών είναι αρκετά μεγάλες, γι’ αυτό και οι ανάγκες σε νερό αυξάνονται σε σχέση με τους υπόλοιπους μήνες.
Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, οι ανάγκες ενός ατόμου σε υγρά υπολογίζονται στα 35ml ανά κιλό σωματικού βάρους για έναν υγιή ενήλικα και στα 50-60ml ανά κιλό σωματικού βάρους για τα παιδιά. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει τα συνολικά υγρά που καταναλώνονται από τα ροφήματα αλλά και από τα τρόφιμα.
Παρακάτω φαίνεται ενδεικτικά η σύσταση σε υγρά ανάλογα με το φύλο και το βάρος ενός ατόμου. Σημειώνεται πως από την τροφή μπορεί να προσληφθούν περίπου 1000ml υγρών.
| Άντρες | |||
| Βάρος | Ανάγκες σε υγρά (ml) | Ανάγκες σε νερό (ml) | Ποτήρια νερού |
| 70 | 2450 | 1450 | 5-6 |
| 80 | 2800 | 1800 | 7-8 |
| 90 | 3150 | 2050 | 8-9 |
| 100 | 3500 | 2200 | 8-9 |
| Γυναίκες | |||
| Βάρος | Ανάγκες σε υγρά (ml) | Ανάγκες σε νερό (ml) | Ποτήρια νερού |
| 50 | 1750 | 1000 | 4-5 |
| 60 | 2100 | 1300 | 5-6 |
| 70 | 2450 | 1450 | 5-6 |
| 80 | 2800 | 1800 | 7-8 |
Η βασική πηγή ενυδάτωσης του οργανισμού είναι το νερό και σε μικρότερο ποσοστό τα υπόλοιπα ροφήματα. Παρόλα αυτά, όπως ήδη αναφέρθηκε, τα τρόφιμα περιέχουν και αυτά νερό, συμβάλλοντας στην ενυδάτωση.
Πώς να ενυδατωνόμαστε για να προλάβουμε την αφυδάτωση
Κατανάλωση άφθονου νερού
Η ενυδάτωση καλό είναι να γίνεται από την αρχή της ημέρας, ώστε να αποκατασταθούν τα επίπεδα υγρών από το προηγούμενο βράδυ.
Επίσης, η θερμοκρασία του νερού είναι σημαντική γι’ αυτό μπορούν να χρησιμοποιούνται ειδικά δοχεία που κρατούν το νερό δροσερό, ώστε να είναι άμεσα διαθέσιμο.
Τέλος, μπορεί το νερό να μπει στο καθημερινό πρόγραμμα όπως είναι και το φαγητό. Για παράδειγμα, μπορεί να καταναλώνεται ένα ποτήρι νερό πριν και μετά από κάθε γεύμα.
Κατανάλωση φρούτων και λαχανικών ως σνακ
Τα φρούτα και τα λαχανικά περιέχουν σημαντικά επίπεδα νερού που βοηθούν στην ενυδάτωση του οργανισμού και προλαμβάνουν την αφυδάτωση.
Επίσης, είναι σημαντική πηγή θρεπτικών συστατικών καθώς περιέχουν πληθώρα βιταμινών, ιχνοστοιχείων και φυτικών ινών.
Επιλογή διαφορετικών ροφημάτων
Μια άλλη καλή εναλλακτική είναι τα ροφήματα εκτός του νερού, όπως το γάλα, τα smoothies, οι χυμοί, το τσάι και ο καφές.
Κατά προτίμηση τα ροφήματα αυτά δεν θα περιέχουν ζάχαρη ή ανθρακικό, τα οποία επιβαρύνουν τον οργανισμό.
Τεχνολογία και αφυδάτωση
Η ενυδάτωση με την αύξηση της τεχνολογίας μπορεί να γίνει ευκολότερη κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Υπάρχουν πληθώρα εφαρμογών για κινητά, τα οποία μπορούν να υπενθυμίζουν πότε είναι η ώρα να γίνει η αναπλήρωση των υγρών που έχουν χαθεί.
